NEWS

Mariing inatasan ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. ang Department of Budget and Management (DBM) na maglabas ng karagdagang ₱5 bilyon para sa Assistance to Individuals in Crisis Situations (AICS) program ng Department of Social Welfare and Development (DSWD).

Ayon kay DBM Secretary Amenah Pangandaman, aabot sa 411,000 benepisyaryo ang makikinabang mula Oktubre hanggang Disyembre ngayong taon.

Layunin ng pondo na tugunan ang kakulangan sa badyet ng mga programang tumutulong sa mga indibidwal at pamilyang nasa krisis.

Paliwanag ng kalihim, ang pondong ito ay bahagi ng unprogrammed appropriations o mga standby fund na inaprubahan ng Kongreso, na maaaring gamitin kapag may sobrang kita o dagdag na revenue.

Binigyang-diin ni Pangandaman na ang unprogrammed funds ay hindi lihim o discretionary, kundi mahalagang “fiscal buffer” ng pamahalaan para sa mabilisang pagtugon sa mga sakuna at agarang pangangailangan ng mamamayan.

Ginamit na rin umano ng gobyerno ang ganitong pondo noong pandemya upang pondohan ang mga programa sa kalusugan, edukasyon, at agrikultura.

Dagdag pa ni Pangandaman, mananatiling transparent ang DBM sa paglalaan at paggamit ng pondo, alinsunod sa kapangyarihang ipinagkaloob ng Kongreso na may kinalaman sa national budget.

Nagpahayag ng pakikiisa si Special Assistant to the President (SAP) Anton Lagdameo sa mga pangunahing opisyal ng Bangsamoro Autonomous Region in Muslim Mindanao (BARMM) sa mariing pagkondena sa brutal na pagpaslang kay Ramon Lupos, isang lider ng katutubong Teduray, at nanawagan ng mabilis na hustisya para sa kanyang pagkamatay.

Nabatid na si Lupos, 60 taong gulang, ay natagpuang pugot ang ulo sa kanyang kubo sa Barangay Limpogo, Datu Hoffer, Maguindanao del Sur noong Setyembre 30. Isa umano siya sa natitirang lider ng mga katutubong hindi Moro o non-Moro IPs sa nasabing lugar.

Pahayag ni SAP Lagdameo, patuloy ang suporta ng administrasyon ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. sa kapayapaan at sa proteksyon ng mga nasa laylayang komunidad sa rehiyon ng Bangsamoro tulad ng mga Indigenous People Group.

“Our President envisions a society that prioritizes not only peace but also the human rights of every Filipino. This is a testament to our united desire for these goals,” pahayag ni Lagdameo bilang bahagi ng misyon ng pamahalaan para sa normalisasyon at hustisya sa BARMM.

Kasabay nito, kinondena ni BARMM Interim Chief Minister Abdulraof Macacua ang insidente, at tinawag itong isang “paglapastangan sa kapayapaan, katarungan, at dignidad ng mga tao.”

Aniya, patuloy pa ring nararanasan ang mga pang-aabuso sa mga non-Moro IPs sa rehiyon at nangakong mananagot ang mga responsable sa nasabing krimen.

“As we honor the life of Mr. Ramon Lupos, we reaffirm our solemn commitment that justice will be relentlessly pursued, not only for him and his family, but for all Indigenous Peoples who long for peace, dignity and protection in our homeland,” saad ni Macacua habang inaatasan ang mga awtoridad na magsagawa nang mabilis at malawakang imbestigasyon.

Giit ng Climate Conflict Action (CCA), isang independent conflict monitoring group, si Lupos ang ika-102 na non-Moro IP na pinaslang mula nang itatag ang BARMM noong 2019. Dagdag pa ni Bangsamoro Transition Authority (BTA) Member of Parliament Froilyn Mendoza, si Lupos ay ika-20 na miyembro ng non-Moro IPs na pinatay sa bayan ng Datu Hoffer mula pa noong taong 2000.

Kaya nagbabala ang CCA na ang mga pagpatay na ito ay hindi basta-basta lamang at bahagi ng isang sistematikong karahasan, isang “malademonyong hakbang para maghasik ng takot, paalisin ang mga Teduray sa kanilang lupaing ninuno, burahin ang kanilang pagkakakilanlan, at humantong sa panibagong siklo ng paghihiganti.”

Sinasabing sa ngayon, wala pang pangunahing suspek ang pinapangalanan kaugnay ng krimen at nagpapatuloy pa rin ang imbestigasyon ukol dito.

Sumambulat ang galit at pagkadismaya ng mga residente ng Barangay Gabu, Laoag City matapos bumigay ang bahagi ng bagong tayong flood control structure sa kahabaan ng Padsan River—isang proyektong nagkakahalaga ng mahigit ₱47 milyon na pinondohan sa ilalim ng 2024 General Appropriations Act.

Ayon sa mga residente, ilang buwan pa lamang matapos ideklara ang pagkakakumpleto ng proyekto ay bigla na itong bumigay, dahilan upang muling mabunyag ang umano’y talamak na katiwalian sa mga flood control project. Sa mga larawang kuha sa lugar, makikitang bitak-bitak at nagkahiwa-hiwalay ang konkretong bahagi ng dike, habang nakalitaw ang mga bakal at gumuho ang lupa sa paligid.

Batay sa project billboard, ang kontrata ay ipinagkaloob sa RA Pahati Construction & Supply, Inc. sa ilalim ng DPWH Ilocos Norte First District Engineering Office, na nakatakdang makumpleto noong Oktubre 4, 2024.

Lumalabas na ang RA Pahati ay pag-aari umano ng pamilya Ceniza mula sa Pantukan, Davao de Oro—isang pangalang ilang ulit nang nasasangkot sa mga isyu ng bidding at proyekto sa imprastraktura.

Ibinulgar pa ng mga residente na isang alyas “Yeye”, na sinasabing kamag-anak ng pamilya Ceniza, ang nasa likod ng pagpasok ng proyekto sa Ilocos Norte.

Ayon sa kanila, si Yeye rin umano ang may impluwensiya sa pag-award ng mga kontrata sa lalawigan.

Mariin namang binigyang-diin ng ilang lokal na inhinyero na hindi dapat gumuho ang flood control structure dahil wala namang naganap na malakas na pagbaha o agos ng ilog sa mga nagdaang linggo.

Kakulangan umano sa tamang soil compaction, riprap foundation, at steel reinforcement ang dahilan ng pagkasira—na malinaw na indikasyon ng substandard workmanship at kapabayaan sa implementasyon.

Dahil dito, muling nabuhay ang usapin tungkol sa tinaguriang “flood control mafia” na ginagamit umano ang pondo ng DPWH bilang kasangkapan sa pamumulitika at pagkakakitaan.

Samantala, nananawagan ang mga residente at civic groups sa Laoag para sa isang malayang imbestigasyon upang mapanagot ang mga responsable at matigil ang ganitong uri ng katiwalian sa mga proyekto ng pamahalaan.

Mismong ang Department of Budget and Management (DBM) ang nanguna, sa pakipagtulungan ng mga katuwang sa sektor ng edukasyon, ang paglunsad ng isang open data initiative na naglalayong palakasin ang transparency at accessibility ng impormasyon sa sektor ng edukasyon sa pamamagitan ng programang Project Bukas.

Sa pangunguna nina DBM Sec. Amenah Pangandaman at Department of Education Secretary Sonny Angara, inilunsad ang programa sa Parañaque National High School noong Lunes, Setyembre 29, 2025.

Layunin ng Project Bukas na gawing mas bukas at madaling ma-access ang mahalagang mga datos kaugnay ng paaralan, mag-aaral, at resulta ng edukasyon sa isang online platform.

Ang ‘Project Bukas,’ na hinangad ni Pangulong Ferdinand Marcos, Jr. na magbigay ng kapangyarihan sa mamamayan na makiisa sa tinatawag na proof-based or data-driven campaign laban sa korapsiyon ay inilarawan bilang pinalawak at mas pinagaan na bersyon ng umiiral na Freedom of Information policy ng pamahalaan, na nagbibigay ng karapatan sa taumbayan na magkaroon ng access sa impormasyong hawak ng mga ahensya ng gobyerno – maliban na lang sa mga sensitibong usaping may kinalaman sa pambansang seguridad at pribadong impormasyon.

Sinabi ni Pangandaman na ang proyekto ay bahagi ng adbokasiya ng Philippine Open Government Partnership na kanyang pinamumunuan, upang isulong ang pananagutan at pagiging bukas ng pamahalaan sa taumbayan.

“Bilang tagapangulo ng Philippine Open Government Partnership, ikinagagalak kong makita na ang DepEd ay sumusuong sa ganitong hakbangin. Layunin ng proyektong ito na magbigay ng maaasahang datos upang maging gabay sa mga desisyong nakabatay sa ebidensya sa larangan ng edukasyon,” mariing sabi ni Pangandaman.

Ang sentro ng proyekto ay ang Paaralang Bukas Dashboard – isang online na plataporma kung saan maaaring makita ng publiko ang datos hinggil sa bilang ng mga mag-aaral, resulta ng pagsusulit, konektibidad sa internet, bilang ng guro, at kondisyon ng mga pasilidad ng paaralan.

Sinasaklaw rin ng dashboard ang mga pangunahing serbisyo kagaya ng kuryente at tubig, na layuning bigyang-linaw ang mga kakulangan at aspeto na dapat pagtuunan ng pansin ng mga magulang, guro, pamahalaang lokal, at buong komunidad.

Ayon kay Sec. Amenah Pangandaman, malaking tulong ang Project Bukas upang matugunan ang matagal nang mga tanong hinggil sa pondong inilalaan sa edukasyon at ang aktwal na epekto nito.

“Ang Project Bukas ay isang mahalagang hakbang hindi lamang para makahanap ng sagot sa mga batayang tanong, kundi para maitayo ang isang kapaligiran sa pagkatuto na nakabatay sa tiwala, datos, at kolektibong pagkilos ng komunidad,” dagdag ni Pangandaman.

Sa kaniyang pahayag, binigyang-diin naman ni Secretary Angara na ang proyekto ay isang pinagsamang hakbang ng iba’t ibang sektor.

“Hangad po naming makipagtulungan sa publiko at pribadong sektor. Ito ay isang kolektibong responsibilidad na hindi namin magagampanan nang kami lamang,” aniya.

Suportado ang Project Bukas ng iba’t ibang pribadong institusyon, civil society organizations, research groups, at ng Evidence for Education (E4E) Coalition. Ayon sa mga opisyal, sumasalamin ito sa whole-of government at whole-of-nation approach ng pamahalaan upang matiyak ang pagiging epektibo at accountable ng paggastos sa edukasyon.

Ibinahagi rin ni Angara ang naging papel ng DBM sa pagsusulong ng open governance, kabilang na ang Open Government Initiative noong 2022. Binanggit niyang ang transparency sa budget allocation ay mahalaga lalo na’t target ng DepEd na makuha ang pinakamalaking bahagi ng pambansang budget sa 2026.

Dagdag pa niya, ang paggamit ng dashboard ay makatutulong upang maiwasan ang mga iregularidad sa mga proyekto sa mga paaralan.

“Dahil sa Project Bukas, makikita na mismo ng mga stakeholder ang aktwal na kondisyon ng mga paaralan. Ang pagiging bukas na ito ay makakatulong upang maiwasan ang maling paggamit ng pondo at makahikayat ng suporta mula sa LGUs at pribadong sektor,” ani Angara.

Samantala, sinabi ni Pangandaman na ang Project Bukas ay umaakma rin sa iba pang mga transparency tools ng DBM gaya ng: Budget Analytics Dashboard para sa real-time fund monitoring; Project DIME na gumagamit ng satellite at geo-tagging upang masubaybayan ang mga proyekto ng DepEd, at ang; PhilGEPS Open Data platform para sa mas bukas na proseso ng procurement.

Ipinahayag din ng Kalihim na inirekomenda ng DBM ang ₱1.224 trilyon na budget para sa sektor ng edukasyon sa taong 2026 – ang pinakamataas na inilaang pondo sa kasaysayan ng bansa. Katumbas ito ng 4% ng GDP, alinsunod sa rekomendasyon ng UNESCO.

“Ginawa na namin ang lahat upang manatiling pangunahing prayoridad ang edukasyon sa pambansang budget. Ito ay para sa kinabukasan ng ating mga anak at ng mga susunod pang henerasyon,” ani Pangandaman.

Mas pinalawak pa ng Globe ang commitment nito na hubugin ang susunod na henerasyon ng mga innovator sa pamamagitan ng pagsasama-sama sa mga estudyante, educator, at industry leader sa Innovania 2025: The Builder’s Blueprint – Student Discovery.

Nabatid na ang large-scale discovery event ay magkakasabay na idinaos sa Luzon, Visayas at Mindanao, na lumikha ng kakaibang nationwide platform para ipakita ng STEM learners ang kanilang pagiging malikhain at mga ideya.

Sinasabing bilang bahagi ng programa ng Globe, ang inisyatiba ay nakatuon sa pagpapasali sa mga estudyante sa Electronics and Communications Engineering (ECE) at Computer Engineering. Sa paglalantad sa mga ito sa mga pinakabagong kaganapan sa teknolohiya, layon ng programa na pukawin ang interes ng mga tech student na tuklasin kung paano makatutulong ang digital solutions na isulong ang ekonomiya at mga komunidad ng bansa.

“By providing a platform for student ideas to flourish and go for their dreams, we are investing in the country’s next generation of technology leaders,” sabi ni Roche Vandenberghe, Chief Marketing Officer at Globe.

Nakiisa rito ang mahigit 100 estudyante mula sa 19 unibersidad at organisasyon sa buong bansa. Ang mga participant ay lumahok sa learning sessions sa 5G, Internet of Things (IoT), at gamification, na sinundan ng isang Ideathon kung saan nagtulungan ang student teams na maglahad ng real-world solutions sa mahahalagang hamon.

Tumanggap ang mga nanalo ng isang Cubikit at mentorship mula sa Cubicore, na nagbigay-daan upang ipagpatuloy nila ang pagpapahusay sa kanilang mga proyekto sa tulong ng propesyunal na gabay.

Maliban sa kumpetisyon, ang mga estudyante ay ipinakilala rin sa Student Program ng Globe, na nag-aalok ng malalim na learning experiences tulad ng internships, volunteer opportunities, at guided tours sa mga opisina at data centers ng Globe.

Ang mga inisyatibong ito ay nagbigay sa kanila ng malinaw na pananaw kung paano nag-ooperate at nag-i-innovate ang pinakamalaking platform ng digital solutions sa bansa sa malakihang paraan.

“Globe Innovania 2025 allowed us to fulfill our mission to evangelize IoT technology to Filipino youth. We are very excited to work on the ideas presented during the IoT Ideathon. This is a crucial step in inspiring students to innovate by deploying real IoT solutions created by themselves,” ani Carl Rowan, Co-Founder of Cubicore.

Pagdiriwang sa mga nagwaging mag-aaral

Ang IoT Ideathon ay tinampukan ng breakthrough projects mula sa mga student innovator na nagpabilib sa mga judge sa kanilang pagiging malikhain at hangarin na makagawa ng pagbabago. Ibinahagi ng De La Salle University – Google Developer Group team na ang pagwawagi sa Cubicore Ideathon ay hindi nila inaasahan sa harap ng antas ng inobasyon mula sa mga kalahok. “It’s a testament to the talent in the Philippine student tech community,” pahayag ng koponan, idinagdag na nagpapasalamat sila sa pagkakataong makatrabaho ang Cubicore at gamitin ang Cubikit upang maisakatuparan ang kanilang mga ideya.

Para sa PUP-REC Manila team, ang pagwawagi sa Globe Innovania 2025 ay higit pa sa pagkilala, ito ay isang pagkakataon upang maglingkod. “We thank Globe for opening doors for innovators like us and Cubicore for equipping us with the Cubikit and mentorship that will help make our vision a reality.”

Samantala, nagpahayag ang UST Computer Science Society, tumanggap ng Model Community Award, ng pasasalamat sa Globe sa pagkilala sa kanilang pagpupunyagi.

“This achievement marked an unforgettable experience for our team, especially as it was the first experience of its kind for most of our members. We feel truly honored to have received such a prestigious award on our very first endeavor in such a big competition.“

Kasunod ng malawakang kilos-protesta sa Edsa Shrine at Luneta Park, binigyang-diin ni Department of Public Works and Highways (DPWH) Secretary Vince Dizon ang utos ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. na “ubusin at panagutin” ang lahat ng sangkot sa korapsyon sa bansa.

Ang mga protesta ay bunga ng isyu sa mga maanomalyang substandard flood control projects na kinasasangkutan umano ng ilang tiwaling DPWH officials, mga contractor at mismong mambabatas.

Pahayag ni Dizon, hindi titigil
ang ahensya hangga’t hindi natutupad ang direktiba ng Pangulo laban sa katiwalian kaugnay ng mga flood control project.

“Importanteng malaman ng gobyerno ang saloobin ng taumbayan. Makakaasa po sila na lahat ng direktiba ng Pangulo na walang sasantuhin at kailangang managot ang dapat managot ay wala tayong tigil na gagawin,” aniya.

Iginiit ni Dizon na agad nang kumilos ang DPWH alinsunod sa utos ng Pangulo, naghain na ito ng tatlong kaso sa Ombudsman, 26 indibidwal na ang nakasuhan, tatlong opisyal ang na-dismiss, habang 17 pa ang sinuspinde at nakatakdang maalis sa serbisyo sa mga susunod na araw.

“Kagaya po ng sinabi ng Pangulo, kailangan mula taas hanggang baba ay kinakailangang managot,” dagdag ni Dizon, sabay pahayag ng suporta sa mga hinaing at panawagan ng mga nagpoprotesta.

Matatandaang kamakailan ay itinatag ni Pangulong Marcos ang Independent Commission for Infrastructure (ICI) upang malalimang siyasatin ang mga anomalya sa flood control at iba pang infrastructure projects upang labanan ang korapsyon.

“They will not be spared. We have no favorites, no one we are protecting. No one will believe it until it is actually done,” aniya.

Nasa 210 grupo ang sinasabing kasama sa “Trillion Peso March” sa EDSA Shrine kabilang ang mga unibersidad, kabataan, civil society, at simbahan.

Samantala, sLuneta Park naman, ayon sa Manila DRRMO, mahigit 49,000 katao ang dumalo sa umaga para magprotesta laban sa katiwalian.

A prominent Philippine lawyer has asked the Department of Migrant Workers (DMW) to suspend its new policy raising the minimum wage of Filipino domestic workers abroad from USD 400 to USD 500.

In a September 12 letter, Atty. Rahima S. Ayunan, head of Jamal Human Resource Internationale, appealed to DMW Secretary Hans Leo Cacdac to hold off on implementing Advisory No. 25, Series of 2025.

She said the move should wait until bilateral labor agreements with Gulf states are finalized, stressing that the policy is “well-meaning but premature.”

Ayunan explained that under Republic Act 11641, the DMW must coordinate with the Department of Foreign Affairs (DFA) and respect host country laws.

She warned that Gulf Cooperation Council (GCC) officials have already voiced opposition to unilateral wage changes, which could trigger diplomatic friction.

The lawyer also raised concerns over the financial risks for Philippine recruitment agencies.

Under Philippine law, agencies are held liable if foreign employers reject contract terms. Without formal agreements with host countries, agencies may face lawsuits, contract substitutions, or even deployment bans.

The GCC is the largest destination for Filipino household service workers, with more than 562,000 deployed between 2022 and 2024.

Ayunan said a sudden wage hike could disrupt deployment pipelines to Saudi Arabia, Kuwait, the UAE, and other Gulf states.

Instead of outright implementation, she recommended deferring the policy, working with the DFA to negotiate recognition of the new USD 500 wage, and phasing in enforcement only in countries that officially agree.

Higit pang pinalalakas ng Globe ang kanilang presensiya sa iba’t ibang panig ng bansa sa pamamagitan ng pagbubukas at pagpapalawak ng mga pisikal na tindahan. Layunin nitong mas mapabuti ang karanasan ng kanilang mga customer na mas gusto ang face-to-face na pakikipag-ugnayan.

Bagama’t kilala ang telco bilang digital-first service provider, patuloy itong naglalaan ng puhunan sa mga tindahan upang magbigay ng expert support, device upgrades, broadband solutions, at iba pang serbisyo na direkta at mabilis na natatanggap ng publiko.

Ayon kay Globe President at CEO Carl Cruz, pangunahing gabay ng kompanya ang kanilang mga customer. “Whether they are online or offline, we will be there for them,” wika niya.

Kamakailan, muling binuksan ang upgraded Globe store sa Robinsons Manila na nag-aalok ng mas modernong in-store experiences. Pinalawak din ang serbisyo sa mga probinsya gaya ng Globe Microshop sa Boracay, TM Tindahan sa Vigan, at bagong bukas na TM Tindahan sa Sorsogon City.

Nagbukas din ng pop-up store sa Bohol na dinisenyo bilang hub para sa digital solutions at in-person service.

Sa pamamagitan ng mga proyektong ito, layon ng Globe na mailapit ang serbisyo sa mga komunidad at suportahan ang micro-entrepreneurs.

Dagdag pa ni Cruz, hindi lamang produkto ang kanilang iniaalok kundi mas matibay na relasyon sa mga customer.

Aniya, mahalaga para sa Globe na manatiling konektado at may kaugnayan sa pang-araw-araw na buhay ng bawat Pilipino.

Mariing pinabulaanan ni AGAP Party-list Representative Nicanor Briones ang pagkakadawit ng kanyang pangalan sa umano’y “payola” mula sa mga proyekto ng mag-asawang Discaya.

Sa isinagawang Senate hearing, isiniwalat ni Curlee Discaya, isa sa mga may-ari ng St. Gerrard Construction at Alpha & Omega General Contractor, na ilang opisyal ng Department of Public Works and Highways (DPWH) umano ang lumapit sa kanila upang manghingi ng porsiyento mula sa mga proyekto.

Ayon kay Discaya, aabot sa 10 hanggang 25 porsiyento ang hinihingi kapalit ng hindi pagharang sa implementasyon ng kontrata.

Agad namang tumugon si Cong. Briones sa pamamagitan ng isang opisyal na pahayag.

Aniya, walang katotohanan ang paratang at hindi niya nauunawaan kung bakit isinama ang kanyang pangalan sa usapin.

“Mariin ko pong itinatanggi ang mga walang batayang paratang ng mga Discaya laban sa akin. Hindi ko po alam kung ano ang motibo sa pagdawit sa inyong lingkod,” pahayag ng mambabatas.

Dagdag pa ni Briones, nakikipag-ugnayan na siya sa kanyang mga abogado upang magsampa ng kaukulang kaso laban sa mag-asawang Discaya.

Iginiit ni Briones na hindi niya hahayaang masira ang kanyang pangalan at reputasyon na matagal na niyang pinangangalagaan.

Nanindigan si Briones na ang alegasyon laban sa kanya ay bahagi lamang ng paninira at walang basehan. “Hindi natin papayagan na sirain ang ating pangalan at pagkatao na matagal nating iniingatan,” aniya.

Samantala, patuloy pa ring iniimbestigahan ng Senado ang umano’y anomalya sa flood control projects na sinasabing kinasasangkutan ng ilang kontratista at mga opisyal ng pamahalaan.