Idinaan na ng pamahalaan ng Pilipinas ang usapin tungkol sa pinag-aagawang teritoryo sa West Philippine Sea ng dalawang bansa, Ang Tsina at Pilipinas, sa International Arbitration ng United Nations sa The Hague, The Netherlands.
Ibig sabihin nito, bagamat may pakiusap ang China na idaan ito sa “bilateral talks”, mas pinili ng ating mga opsiyal na sa United Nation Convention on the Law of the Sea (UNCLOS) dalhin ang talakayan.
Pero ang masaklap lamang dito, tanging ang Pilipinas ang dumalo at patuloy itong inisnab ng Tsina.
Katunayan, nagsumite na tayo ng ating posisyon kung bakit pinagpipilitan ng Pilipinas na sa atin ang mga islang sakop ng West Philippine Sea, kabilang na riyan ang antigong mapa na siyang magpapatunay na walang ang iginigiit ng Tsina na nine (9) dash line.
Kung tutuusin, mga bigating legal panel ang ating ipinadala roon, kasama ang dalawang mahistrado ng Supreme Court na sina Associate Justices Antonio Carpio at Francis Jardeleza na lubos na nakaka-alam sa ating legal stand sa usapin.
Siguro nakasasalalay na lamang kung paano uusad ang usapin sa mga ebidensiya at paliwanag, pero ang ating pinagtataka ay sa simula pa lamang ay wala namang interes ang Tsina sa paraan ng pagbusisi sa isyu.
Naturalamente, kapag wala ang isang panig, lumalabas dito na wala silang pinanghahawakang ebidensiya o panig upang ipagpatuloy nila ang kanilang pag-angkin sa teritoryo.
Kung baga sa basketball, simula pa lamang ay winner by default na ang Pilipinas, dahil umiwas sumipot ang kalaban.
Tapos idinadaan na lamang tayo sa pangbubuska at mananakot ng Tsina, kesyo sila na ang naunang nagtayo ng mga istratura sa lugar, na posibleng ito ang kanilang pagpipilitang argumento.
Puwes, nagkakamali kayo.
Sa ngayon, kung tutuusin, hindi natin batid ngayon kung ano ang kahihinatnan nitong arbitration process, tanging ang sigurado lamang tayo ay ang usaping ito ay tinatalakay sa isang “neutral ground”.
At umaasa na lamang tayo na sa bandang huli, uuwi ang ating delegasyon na nakataas ang noo, at hayagang ipagsigawan na atin ang teritoryong inaangkin ng Tsina.
