EXPLAINERS

Usap-usapan ngayon ang pagbibigay ng amnesty ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. sa mga dating miyembro ng mga rebeldeng grupo sa bisa ng Proclamation Nos. 403, 404, 405 at 406. Mismong Moro Islamic Liberation Front (MILF) at Moro National Liberation Front (MNLF), suportado ang hakbang na ito ng Pangulo.

Tumutukoy ang amnesty sa pagbibigay ng awtoridad ng official pardon sa mga nahatulan ng political offenses. Ang pagbibigay ng amnestiya ay mahalagang parte ng comprehensive peace initiatives ng administrasyong Marcos upang magkaroon ng pangmatagalang kapayapaan sa Pilipinas.

Hindi na bago ang pagbabalik-loob ng mga dating rebelde sa batas. Sa katunayan, noong August 10, 2023, 102 sa mga dating miyembro MILF at MNLF ang nanumpa bilang mga bagong miyembro ng Police Regional Office-Bangsamoro Autonomous Region (PRO-BAR).

Noong July 26, 2018, pinirmahan ni dating Pangulong Rodrigo Duterte ang Republic Act No. 11054 o mas kilala bilang Bangsamoro Organic Law. Ipinatupad ito noong August 10, 2018. Paraan ang Bangsamoro Organic Law upang makipag-areglo at maitigil ang tunggalian sa Mindanao.

Sa Article XI, Section 2, Paragraph 3 ng Bangsamoro Organic Law, nakasaad ang pag-facilitate ng entry ng mga dating miyembro ng MILF AT MNLF sa kapulisyahan.

Noong June 2022, higit sa 11,000 na dating miyembro ng MILF at MNFL ang nag-take ng qualifying exams ng Philippine National Police (PNP). Makalipas ang isang taon, June 22, 2023, nagsimula ang masusing screening ng PNP sa mga aplikante. Mula sa 11,000 na nag-exam noong nakaraang taon, 7,000 lang ang nakapasa at na-endorse ng Bangsamoro government.

Ayon kay PNP spokesperson Colonel Jean Fajardo, mabusisi ang isinagawa nilang background checking. Aniya, kapag may derogatory record, automatically disqualified na sa recruitment process. Kaya naman mula sa 200 na ini-report na nasa clean list noong August 7, 2023, 102 lamang ang nanumpa matapos ang tatlong araw. 52 dito ay mula sa MILF; 50 naman ay galing sa MNLF.

Sa isang seremonya sa Camp Brigadier General Salipada K. Pendatun sa Parang, Maguindanao del Norte, hinikayat ni Pangulong Marcos ang mga dating miyembro ng MILF at MNLF na piniling sumali sa kapulisyahan na maging halimbawa ng katapangan at ipagtanggol ang mga nangangailangan.

Sabi nga ng Pangulo, “The moment you take your oath, you pledge your allegiance not just to the Philippine National Police. You pledge your commitment and dedication to the public, to the Filipino people whom you promise to serve and protect.”

Samantala, inanunsyo naman ng Department of the Interior and Local Government (DILG) noong September 14, 2023 na nagsimula na ang recruitment para sa second batch ng mga dating miyembro ng MILF at MNFL na gustong sumali sa kapulisyahan.

Para kay Presidential Adviser on Peace, Reconciliation and Unity (OPAPRU), Secretary Carlito Galvez Jr., makatutulong ang pagpasok ng qualified MILF at MNLF members sa PNP upang maging reformed, peaceful, at productive silang miyembro ng lipunan, mula sa pagiging kalaban ng bayan.

Natapos man ang pagiging kalihim niya sa Department of Agriculture (DA), tutok pa rin si Pangulong Ferdinand Marcos Jr. sa agrikultura.

Sa ginanap na 35th National Rice Research for Development (R4D) Conference noong November 29, 2023, idiniin ni Pangulong Marcos ang pagsuporta sa paggamit ng science-based approach para sa modernization ng agriculture sector.

Sa isang mensahe, idiniin ni Pangulong Marcos ang pangako ng administrasyon niyang gawing prayoridad ang research and development sa agrikultura upang matiyak ang pagkakaroon ng sustainable value chain sa sektor, partikular na sa bigas.

Ayon sa Pangulo, gagamitin ang science-based strategies mula sa Strategic Plan 2023-2028 of the Philippine Rice Research Institute (PhilRice). Nakatutok ito sa pagbibigay ng edukasyon sa mga magsasaka sa paggamit ng modernong teknolohiya.

Dagdag pa niya, patuloy ring susuportahan ng pamahalaan ang mga proyekto ng PhilRice sa agricultural biotechnology upang palakasin ang produksyon ng bigas. Tumutukoy ang agricultural biotechnology o agritech sa paggamit ng scientific tools and techniques, kabilang na ang genetic engineering at selective breeding, para i-modify ang living organisms, gaya na lang ng pananim. Ayon sa US National Institute of Food and Agriculture, malaki ang tulong nito sa mga magsasaka dahil mas nakapagbibigay ito ng higher crop productivity. Sa pag-utilize ng agritech, mababawasan ang gastos sa fertilizers at pesticides, na siyang makapagbababa sa presyo ng mga pagkain.

Bukod sa rice farming, tututukan din sa modernization ang sectors ng livestock, poultry, fisheries, at high value crops para masiguro ang pagiging available at affordable ng pagkain para sa mga Pilipino.

Samantala, siniguro naman ni Agriculture Secretary Francisco Tiu Laurel Jr. na minamadali na nila ang pagpapalawak ng irrigation, pagpapatayo ng mas maraming drying facilities, at iba pang imprastraktura na magpapalakas sa ani ng palay.

Idiniin din niya ang target ng ahensya na bawasan ang rice importation upang makamit ang food security and sufficiency. Matatandaang alinsunod ito sa marching order ni Pangulong Marcos na maging pro-production.

Sa maiging paggamit ng siyensya at makabagong teknolohiya sa sektor ng agrikultura, matutugunan ang isyu sa food supply at pricing. Patuloy itong isusulong ni Pangulong Marcos upang magkaroon ng sapat at abot-kayang pagkain ang bawat Pilipino.

Sabi ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr., hindi niya kayang tiising makakita ng isang kapwa Pilipino na naghihirap dahil lang sa kakulangan sa healthcare facilities sa bansa. Kaya naman tutok ang administrasyon niya sa pagpapatayo ng bagong healthcare centers para mapaunlad ang kalidad ng healthcare system sa Pilipinas.

Ayon sa ikalawang State of the Nation Address (SONA) ni Pangulong Marcos Jr. noong July 24, 2023, sinabi niyang kasalukuyang sumasailalim sa structural enhancements ang healthcare system ng bansa. Sa katunayan, noong 2022, higit sa 3,400 projects ang nakumpleto sa ilalim nito.

Higit sa 60 specialty centers ang binuksan na sa publiko upang ma-improve ang kapasidad ng specialized medical treatment. Kabilang dito ang Clark Multi Specialty Medical Center sa Pampanga na layong magbigay ng topnotch medical care sa mga pasyente nito sa pamamagitan ng comprehensive range of specialized departments gaya ng heart, kidney, cancer, at pediatric centers.

Hinihikayat din ni Pangulong Marcos Jr. ang local government units (LGUs) na maglagay ng health facilities sa kanilang lugar at suportahan ang Philippine Health Facility Development Plan 2020-2040.

Ang Philippine Health Facility Development Plan ang nagsisilbing overall strategy para sa infrastructure at medical investments ng bansa. Ipinagtibay ito ng Memorandum circular no. 26 na nilagdaan noong July 25, 2023. Hinihimok ang LGUs na gumawa ng mga panukala na makatutulong sa paglikha ng primary care at healthcare provider networks.

Samantala, pinangunahan ni Pangulong Marcos ang inagurasyon ng Healthway Cancer Care Hospital sa Taguig noong November 24, 2023. Ito ang pinakaunang cancer hospital sa Pilipinas na bunga ng pagdalo ng Pangulo sa 2023 Asia-Pacific Economic Cooperation (APEC) Summit.

Bukod dito, matatandaang noong October 24, 2023, inaprubahan ni Pangulong Marcos Jr. ang pagtatatag ng Universal Health Care Coordinating Council. Titiyakin nito ang mas epektibong implementasyon ng Republic Act No. 11223 o Universal Healthcare Law kung saan automatically enrolled ang lahat ng Pilipino sa National Health Insurance Program.

Sabi nga ni Pangulong Marcos Jr., kahit gaano ka-successful ang isang tao sa kanyang career, hindi pa rin niya mae-enjoy ang tagumpay niya kung hindi naman maayos ang kanyang kalusugan. Sa mga aksyon ng administrasyong Marcos, makasisiguro tayong magkakaroon ang bawat Pilipino ng de-kalidad at abot-kayang serbisyong pangkalusugan.

Sa muling pagbubukas ng ekonomiya matapos ang pandemya, optimistic si Pangulong Ferdinand Marcos Jr. na muling babangon ang tourism sector ng Pilipinas.

Sa kanyang second State of the Nation Address (SONA) noong July 24, 2023, inilarawan ni Pangulong Marcos Jr. ang tourism sector bilang reliable pillar sa pag-unlad ng ekonomiya dahil nagbibigay ito ng kabuhayan sa higit 5 million Filipinos.

Sa speech ni Pangulong Marcos Jr. para sa opening ceremony ng 34th Philippine Travel Mart noong September 1, 2023, sinabi niya na ang whole-of-nation approach ng kanyang administrasyon ay may layong gamitin ang strengths at competitive advantages ng tourism sector upang patatagin ang economic position nito sa panahon ng revenge travel.

Tumutukoy ang revenge travel sa tendency ng isang taong mag-travel matapos manggaling sa matagal na isolation, kagaya na lang noong pandemya. Pambawi ito sa mga nawalang oras mula sa pagkakakulong sa bahay.

Ayon sa Pangulo, isinasagawa na ang mga polisiya at programang mag-uupgrade sa critical tourism infrastructure and capacity building para sa mga negosyante at manggagawa. Ibinigay rin niya ang commitment na gumawa ng wholesome climate at stable foundation sa pamamagitan ng pagkakaroon ng business-friendly environment.

Kaugnay nito, kasalukuyan ding pinapaunlad ng Department of Tourism (DOT) ang visitor experience sa pamamagitan ng iba’t ibang programa at initiatives, gaya na lang ng tourist rest areas na ilalagay sa iba’t ibang bahagi ng bansa. Mayroong clean restrooms, lounge area, complete information about tourist destinations, at pasalubong centers ang tourist rest areas. Direktiba ito ni Pangulong Marcos Jr. sa ahensya.

Ayon pa kay Tourism Secretary Christina Garcia Frasco, nakikipagtulungan ang DOT sa Department of National Defense (DND) at Department of Interior and Local Government (DILG) para sa safety and security ng mga turista. Mayroon ding partnership ang DOT at Department of Communications, Information and Technology (DICT) para sa paglalagay ng WiFi sa tourist destinations, pati na rin ng mas pinahusay na digital platform at tourist assistance call center.

Kitang-kita ang improvements sa tourism sector. Sa katunayan, nitong November 28, 2023 lang, inanunsyo ng DOT na nalagpasan na ng Pilipinas ang target nitong magkaroon ng 4.8 million international tourist arrivals bago matapos ang taon. Nakapagbigay ito ng higit sa 404 billion pesos na kita.

Hindi maikakaila ang magandang epekto ng turismo sa bansa. Sa patuloy na pagpapalakas ng administrasyong Marcos sa tourism sector, inaasahang mas tatatag ang ekonomiya ng bansa.

Isa ka ba sa mga babad lagi sa TikTok? Hindi nakapagtataka kung oo dahil ayon kay Tiktok Chief Executive Officer (CEO) Shou Zi Chew, halos 50 million ang gumagamit ng video-sharing social media platform na ito sa Pilipinas. Alam mo bang ayon sa pag-aaral ng Sortlist, ang average Filipino user ay gumagamit ng TikTok for six days and 16 hours a year?

Ito ang nais i-take advantage ni Pangulong Ferdinand ‘Bongbong’ Marcos Jr. kaya naman bumuo siya ng partnership sa TikTok upang palakasin ang micro, small, and medium enterprises (MSMEs) sa bansa.

Sa sidelines ng 2023 Asia-Pacific Economic Cooperation (APEC) Summit noong November 17, 2023, nakipagkita si Pangulong Marcos kay TikTok CEO Chew kung saan nabuo ang kanilang partnership.

Sa pamamagitan ng edutainment, tuturuan ang mga maliliit na negosyante at small scale sellers na maibenta ang kanilang mga produkto sa mas malawak na merkado.

Literal na tumutukoy ang edutainment sa pinagsamang education at entertainment. Hindi ba mas madaling matuto kung at the same time, naaaliw ka? Kaya naman nais ni Pangulong Marcos na i-train ng TikTok sa ganitong paraan ang local sellers, partikular na ang mga nasa rural areas, upang i-promote ang kanilang mga produkto.

Ayon kay Chew, gusto nila sa TikTok na i-highlight ang mga lokal na produkto mula sa mga maliliit na negosyo. Aniya, ginagawa na ito ng TikTok sa Vietnam, Indonesia, at Malaysia kung saan binibigyan nila ng platform ang sellers na magbenta at mag-export ng kanilang mga produkto saanmang bahagi ng mundo. Ipinahayag naman ng TikTok CEO ang excitement nitong mabigyan ng edutainment ang mga maliliit na negosyante sa Pilipinas.

Matatandaang noong April 2022, inilunsad ang TikTok Shop. Ito ang e-commerce section ng social media platform na ito kung saan maaaring mag-browse at bumili ang users ng mga produktong nakikita nila sa videos.

Biggest market sa labas ng Amerika ang Southeast Asia dahil sa 325 million monthly active users nito. Sa katunayan, noong nakaraang taon umabot ng $4.4 billion ang Gross Merchandise Value (GMV) ng TikTok Shop sa Southeast Asia.

Malaki ang ambag ng MSMEs sa development ng bansa dahil isa sila sa mga pangunahing pinagmumulan ng trabaho at innovation. Sa ganitong paraan, pinapalago nila ang ekonomiya. Kaya naman masasabing malaking oportunidad at lubos na makatutulong, hindi lang para sa mga maliliit na negosyanteng Pilipino, kundi para sa bansa, ang pagbuo ng partnership ni Pangulong Marcos sa isa sa pinakamalaking social media platforms sa buong mundo.

Kapansin-pansin ngayon ang pagtaas sa presyo ng itlog. Ayon sa mga ulat, nagkakaroon ng dayaan sa presyo nito. Kamakailan nga lang, iminungkahi ng isang mambabatas na gawing per kilo na lang ang bentahan ng itlog, na siya namang binasag ni House Speaker Martin Romualdez.

Dahil sa avian influenza o mas kilala natin bilang bird flu, naitalang bumaba ng 20% ang produksyon ng itlog sa bansa. Isa ito sa mga dahilan kung bakit may kakulangan ng supply sa itlog.

Naniniwala naman si Romualdez na bababa ang presyo ng manok at itlog sa oras na matupad ang plano ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. na makakuha ng avian flu vaccines. Umaasa rin ang House Speaker na maisasabatas na ang panukalang magpapatayo sa Virology and Vaccine Institute of the Philippines (VIP) upang maiwasan ang ganitong insidente.

Matatandaang legislative priority ni Pangulong Marcos ang pagtatatag ng virology and vaccine research institute sa bansa.

Dahil sa COVID-19 pandemic, maraming bansa ang nahikayat na magkaroon ng high-level biosafety laboratories. Kabilang na dito ang Pilipinas.

Kaya naman noong December 5, 2022, inapruba ng 216 na mambabatas sa third and final reading ang House Bill No. 6452 o ang panukalang pagpapatayo ng virology institute sa bansa.

Sa kasalukuyan, mayroong Research Institute for Tropical Medicine sa Muntinlupa na nag-aaral infectious at tropical diseases.

Sa VIP naman, dito pag-aaralan at gagawa ng mga gamot at bakuna laban sa virus at viral diseases na nakaapekto sa mga tao, hayop, at pati na rin sa mga halaman.

Ayon sa Department of Science and Technology (DOST), target na maipatayo ang virology institute sa New Clark City sa Capas, Tarlac sa katapusan ng 2023 o sa 2024. Ang nasabing institusyon ay magkakaroon ng lecture halls, greenhouses, at laboratories, kabilang na ang Biosafety level 4 (BSL-4) lab, ang highest level ng biosafety precautions.

Nakikita ng DOST ang VIP bilang premier research and development institute sa field ng virology na tutulong sa bansang maghanda kung sakaling magkaroon ulit ng pandemya.

Para naman kay Pangulong Marcos, malaking tulong sa kaligtasan ng mga Pilipino ang pagkakaroon ng sariling virology institute. Pangako niya, “We will continue to work so that our people are safer, so that our citizens have better access to health care and so that the quality of our health care will improve.”